Khi mới bắt đầu làm quen với môn Hóa, nguyên tố hóa học trở thành chìa khóa quan trọng mà tất cả các em học sinh phải ghi nhớ để học tốt hơn. Nhưng nguyên tố hóa học là gì? Có bao nhiêu nguyên tố tồn tại được con người phát hiện? Hay cùng Team Marathon Education tìm hiểu thông tin này trong bài viết sau.
Nguyên tố hóa học: Bước ngoặt để thành công
Định nghĩa
Nguyên tố hóa học là tập hợp các nguyên tử cùng loại, có cùng số proton trong hạt nhân. Mỗi nguyên tố được xác định theo số proton trong hạt nhân nguyên tử.
Nếu một nguyên tố được thêm nhiều proton hơn vào một nguyên tử, có thể tạo ra nguyên tố mới. Đồng thời, các nguyên tử của cùng một nguyên tố sẽ có cùng số hiệu nguyên tử (ký hiệu là Z).
Số nguyên tố hóa học
Trong thời buổi khoa học ngày càng phát triển như hiện nay, con người đã tìm ra rất nhiều nguyên tố khác nhau. Hiện nay, các nguyên tố hóa học được sắp xếp dựa theo chiều tăng dần số proton trong hạt nhân nguyên tử.
Bảng tuần hoàn hóa học hiện có 118 nguyên tố hóa học đã được công nhận và phân chia thành nhiều nhóm khác nhau như nhóm kim loại, nhóm phi kim, nhóm khí hiếm và nhóm nguyên tố đất hiếm.
Phân loại nguyên tố hóa học
Nguyên tố kim loại
- Đây là những nguyên tố thường ở dạng đơn chất, thể rắn trong điều kiện thường (trừ một số chất là thủy ngân, gali và xeri ở thể lỏng).
- Hiện có tất cả 81 nguyên tố kim loại trong bảng tuần hoàn hóa học.
- Oxit của các nguyên tố kim loại thường là oxit bazơ hoặc oxit lưỡng tính hoặc oxit axit khi kim loại có mức oxi hóa cao.
- Nguyên tố kim loại thường có 1 đến 3 electron ở lớp ngoài cùng.
Nguyên tố phi kim
- Đây là những nguyên tố thường ở dạng đơn chất, thể khí.
- Các nguyên tố phi kim bao gồm F, Cl, Br, I, O, S, Se, N, P, C, He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn.
- Oxit của các nguyên tố phi kim là oxit axit hoặc oxit trung tính.
- Nguyên tố phi kim thường có 4 đến 7 electron ở lớp ngoài cùng, trừ các loại khí hiếm có 8 electron ở lớp ngoài cùng (trạng thái bền vững).
Nguyên tố á kim
- Đây là những nguyên tố thường ở dạng đơn chất và là những chất bán dẫn.
- Các nguyên tố á kim có tính chất trung gian của cả kim loại và phi kim.
- Các nguyên tố á kim bao gồm bo, silic, gemani, asen và telu.
- Oxit của các nguyên tố á kim là oxit lưỡng tính.
Ký hiệu hóa học và nguyên tử khối
Mỗi nguyên tố hóa học được biểu diễn bằng 1 ký hiệu duy nhất gọi là kí hiệu hóa học. Các ký hiệu này do tổ chức quốc tế quy ước và thường lấy từ 1 – 2 chữ cái ở đầu tên nguyên tố. Đồng thời, các nguyên tố này có thể được phiên âm bằng tiếng La tinh, tiếng Anh hay sử dụng các ngôn ngữ khác như tiếng Đức, tiếng Pháp, tiếng Nga…
Mỗi nguyên tố thường được biểu thị bằng tên, ký hiệu hoặc số nguyên tử của nguyên tố đó. Trong đó, các ký hiệu của một nguyên tố thường bắt đầu bằng chữ cái in hoa của nguyên tố đó như Kali (kí hiệu là K), Hidro (kí hiệu là H),…
Ví dụ:
- Nguyên tố có 1 chữ cái: Nitơ (N), Kali (K), Oxi (O),…
- Nguyên tố có 2 chữ cái: Đồng (Cu), Nhôm (Al), Sắt (Fe), Kẽm (Zn),…
Dưới đây là bảng ký hiệu hóa học các nguyên tố Tiếng Anh và Tiếng Việt đầy đủ và chi tiết giúp các em nắm được một số ký hiệu hóa học các nguyên tố.
Nguyên tử khối và bảng nguyên tố hóa học phổ biến
Nguyên tử khối là khối lượng của một nguyên tử. Tổ chức Đo lường Thế giới lấy khối lượng của nguyên tử cacbon làm đơn vị đo của nguyên tử khối (thường gọi là đơn vị cacbon, ký hiệu là đvC).
Vì mỗi nguyên tố hóa học khác nhau về số proton, nên sẽ có khối lượng nguyên tử khác nhau.
Ví dụ:
- C = 12 đvC
- O = 16 đvC
- H = 1 đvC
- Na = 23 đvC
- K = 39 đvC
- Ca = 40 đvC
- …
Những điều thú vị và ứng dụng thực tế
Trên đây là những lý thuyết cơ bản về khái niệm, ký hiệu, nguyên tử khối và phân loại nguyên tố hóa học. Đây là nền tảng để các em học lý thuyết cũng như giải các bài tập về xác định công thức của nguyên tố hóa học, viết phương trình hoá học, tính khối lượng nguyên tố hóa học…
Hy vọng rằng thông qua bài viết này, các em có thêm kiến thức vững chắc về nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn. Đồng thời, chúc các em gặt hái thành công trong học tập!
Hãy liên hệ ngay với Marathon để nhận được sự tư vấn và hỗ trợ khi cần thiết. Chúc các em điểm cao trong các bài kiểm tra và kỳ thi sắp tới!
